|| શ્રી વિષ્ણુસહસ્રનામ સ્તોત્રમ્ ||
|| હરિ: ૐ||
શુક્લાંબરધરં વિષ્ણું શશિવર્ણં ચતુર્ભુજમ્ |
પ્રસન્નવદનં ધ્યાયેત્ સર્વવિઘ્નોપશાંતયે ||
નારાયણં નમસ્કૃત્ય નરં ચૈવ નરોત્તમમ્ |
દેવીં સરસ્વતીં વ્યાસં તતો જયમુદીરયેત્ ||
વ્યાસં વસિષ્ઠનપ્તારં શક્તે: પૌત્રમકલ્મષમ્ |
પરાશરાત્મજં વંદે શુકતાતં તપોનિધિમ્ ||
વ્યાસાય વિષ્ણુરૂપાય વ્યાસરૂપાય વિષ્ણવે |
નમો વૈ બ્રહ્મનિધયે વાસિષ્ઠાય નમો નમ: ||
અવિકારાય શુદ્ધાય નિત્યાય પરમાત્મને |
સદૈક રૂપરૂપાય વિષ્ણવે સર્વજિષ્ણવે ||
યસ્ય સ્મરણમાત્રેન જન્મસંસાર બંધનાત્ |
વિમુચ્યતે નમસ્તસ્મૈ વિષ્ણવે પ્રભવિષ્ણવે ||
નમ: સમસ્તભૂતાનાં આદિભૂતાય ભૂબ્રતે |
અનેક રૂપરૂપાય વિષ્ણવે પ્રભવિષ્ણવે ||
|| ૐ નમો વિષ્ણવે પ્રભવિષ્ણવે ||
|| વૈશંપાયન ઉવાચ ||
શ્રુત્વા ધર્માનશેષેણ પાવનાનિ ચ સર્વશ: |
યુધિષ્ઠિર: શાંતનવં પુનરેવાભ્યભાશત ||
|| યુધિષ્ઠિર ઉવાચ ||
કિમેકં દૈવતં લોકે કિં વાપ્યેકં પરાયણમ્ |
સ્તુવંત: કં કમર્ચંત: પ્રાપ્નુયુર્માનવા: શુભમ્ ||
કો ધર્મ: સર્વધર્માણાં ભવત: પરમો મત: |
કિં જપન્મુચ્યતે જંતુ: જન્મસંસાર બંધનાત ||
|| ભીષ્મ ઉવાચ ||
જગત્પ્રભું દેવદેવં અનંતં પુરુષોત્તમમ્ |
સ્તુવન્નામ સહસ્રેણ પુરુષ: સતતોત્થિત: ||
ત્વમેવ ચાર્ચયન્નિત્યં ભક્ત્યા પુરુષમવ્યયમ્ |
ધ્યાયન્ સ્તુવન્નમસ્યંચ યજમાન: તમેવ ચ ||
અનાદિનિધનં વિષ્ણું સર્વલોક મહેશ્વરમ્ |
લોકાધ્યક્ષં સ્તુવન્નિત્યં સર્વદુ:ખાતિગો ભવેત્ ||
બ્રહ્મણ્યં સર્વધર્મજ્ઞં લોકાનાં કીર્તિવર્ધનમ્ |
લોકનાથં મહદ્ભૂતં સર્વભૂત ભવોદ્ભવમ્ ||
એશ મે સર્વધર્માણાં ધર્મોઽધિકતમો મત: |
યદ્ભક્ત: પુંડરીકાક્ષં સ્તવૈરર્ચેન્નર: સદા ||
પરમં યો મહત્તેજ: પરમં યો મહત્તપ: |
પરમં યો મહદ્બ્રહ્મ પરમં ય: પરાયણમ્ ||
પવિત્રાણાં પવિત્રં યો મંગલાનાં ચ મંગલમ્ |
દૈવતં દેવતાનાં ચ ભૂતાનાં યોઽવ્યય: પિતા ||
યત: સર્વાણિ ભૂતાનિ ભવંત્યાદિ યુગાગમે |
યસ્મિંશ્ચ પ્રલયં યાંતિ પુનરેવ યુગક્ષયે ||
તસ્ય લોકપ્રધાનસ્ય જગન્નાથસ્ય ભૂપતે |
વિષ્ણોર્નામ સહસ્રં મે શૃણુ પાપભયાપહમ્ ||
યાનિ નામાનિ ગૌણાનિ વિખ્યાતાનિ મહાત્મન: |
ઋષિભિ: પરિગીતાનિ તાનિ વક્ષ્યામિ ભૂતયે ||
વિષ્ણોર્નામ સહસ્રસ્ય વેદવ્યાસો મહામુનિ: |
છંદોઽનુષ્ટુપ તથા દેવો ભગવાન દેવકીસુત: ||
અમૃતાંશૂદ્ભવો બીજં શક્તિર્દેવકિનંદન: |
ત્રિસામા હૃદયં તસ્ય શાંત્યર્થે વિનિયુજ્યતે ||
વિષ્ણું જિષ્ણું મહાવિષ્ણું પ્રભવિષ્ણું મહેશ્વરમ્ |
અનેકરૂપં દૈત્યાંતં નમામિ પુરુષોત્તમમ્ ||
**
અસ્ય શ્રી વિષ્ણોર્દિવ્ય સહસ્રનામ સ્તોત્રમહામંત્રસ્ય |
શ્રી વેદવ્યાસો ભગવાન ઋષિ: | અનુષ્ટુપ છંદ: |
શ્રી મહાવિષ્ણુ: પરમાત્મા શ્રી મન્નારાયણો દેવતા |
અમૃતાં શૂદ્ભવો ભાનુરિતિ બીજમ | દેવકીનંદન સ્રષ્ઠેતિ શક્તિ: |
ઉદ્ભવ: ક્ષોભણો દેવ ઇતિ પરમો મંત્ર: | શંખ ભૃન્નંદકી ચક્રીતિ કીલકમ્ |
શાર્ઙ્ગધન્વા ગદાધર ઇત્યસ્ત્રમ્ | રથાંગપાણિ રક્શોભ્ય ઇતિ નેત્રેમ્ |
ત્રિસામા સામગ: સામેતિ કવચમ્ | અનંદં પરબ્રહ્મેતિ યોનિ: |
ઋતુસુદર્શન: કાલ ઇતિ દિગ્બંદ: | શ્રી વિશ્વરૂપ ઇતિ ધ્યાનમ્ |
શ્રી મહાવિષ્ણુર્પ્રીત્યર્થે વિષ્ણોર્દિવ્ય સહસ્રનામ જપે વિનિયોગ: ||
|| ધ્યાનમ્ ||
ક્ષિરો ધન્વત્પ્રદેશે શુચિમણિ વિલસત્ સૈક્યતે મૌક્તિકાનાં
માલાક્લિપ્તાસનસ્થ: સ્ફટિકમણિ નિભૈર્મૌક્તિકૈ: મંડિતાંગ: ||
શ્રુભ્રૈરભ્રૈ રદભ્રૈ: ઉપરિવિરચિતૈ: મુક્ત પીયૂષ વર્ષૈ:
આનંદો ન: પુનીયાદરિનલિનગદા શંખપાણિ મુકુંદ: ||
ભૂ: પાદૌ યસ્યનાભિ: વિયદસુરનલ ચંદ્ર સૂર્યં ચ નેત્રે
કર્ણાવાશો શિરોદ્યૌ મુખમપિ દહનો યસ્ય વાસ્તેયમબ્ધિ: ||
અંતસ્થં યસ્યવિશ્વં સુરનર ખગગો ભોગિગંધર્વ દૈત્યશ્ચિત્રં
રંરમ્યતે તં ત્રિભુવનવપુશં વિષ્ણુમીશં નમામિ ||
|| ૐ નમો ભગવતે વાસુદેવાય ||
શાંતાકારં ભુજગશયનં પદ્મનાભં સુરેશમ્ |
વિશ્વાકારં ગગનસદૃશં મેઘવર્ણં શુભાંગમ્ ||
લક્ષ્મીકાંતં કમલનયનં યોગિહૃધ્યાન ગમ્યમ્ |
વંદે વિષ્ણું ભવભય હરં સર્વલોકૈકનાથમ્ ||
.
મેઘશ્યામં પીતકૌશેય વાસમ્ શ્રીવત્સાંકં કૌસ્તુભોદ્ભાસિતાંગમ્ |
પુણ્યોપેતાં પુંડરીકાયતાક્ષં વિષ્ણું વંદે સર્વલોકૈક નાથમ્ ||
સશંખચક્રં સકિરીટ કુંડલં સપીતવસ્ત્રં સરસીરુહેક્ષણમ્ |
સહારવક્ષ: સ્થલકૌસ્તુભશ્રીયં નમામિવિષ્ણું શિરસા ચતુર્ભુજમ્ ||
|| ઇતિ પૂર્વ પીઠિકા ||
|| હરિ: ૐ ||
વિશ્વં વિષ્ણુર્વષટ્કારો: ભૂતભવ્યભવત્પ્રભુ: |
ભૂતકૃદ્ભૂતભૃદ્ભાવો ભૂતાત્મા ભૂતભાવન: ||૧||
પૂતાત્મા પરમાત્મા ચ મુક્તાનાં પરમાગતિ: |
અવ્યય: પુરુષ: સાક્ષી ક્ષેત્રજ્ઞોક્ષર એવ ચ ||૨||
યોગો યોગવિદાં નેતા પ્રધાન પુરુષેશ્વર: |
નારસિંહવપુ: શ્રીમાન કેશવ: પુરુષોત્તમ: ||૩||
સર્વ: શર્વ: શિવ: સ્થાણુર્ભૂતાદિર્નિધિરવ્યય: |
સંભવો ભાવનો ભર્તા પ્રભવ: પ્રભુરીશ્વર: ||૪||
સ્વયંભૂ: શંભુરાદિત્ય: પુષ્કરાક્ષો મહાસ્વન: |
અનાદિનિધનો ધાતા વિધાતા ધાતુરુત્તમ: ||૫||
અપ્રમેયો હૃષીકેશ: પદ્મનાભોઽમરપ્રભુ: |
વિશ્વકર્મા મનુસ્ત્વષ્ટાસ્થવિષ્ટા: સ્થવિરો ધ્રુવ: ||૬||
અગ્રાહ્ય: શાશ્વત: કૃષ્ણો લોહિતાક્ષ: પ્રતર્દન: |
પ્રભૂતસ્ત્રિકકુબ્ધામ પવિત્રં મંગલં પરમ્ ||૭||
ઈશાન: પ્રાણદ: પ્રાણો જ્યેષ્ઠ: શ્રેષ્ઠ: પ્રજાપતિ: |
હિરણ્યગર્ભો ભૂગર્ભો માધવો મધુસૂદન: ||૮||
ઈશ્વરો વિક્રમી ધન્વી મેધાવી વિક્રમ: ક્રમ: |
અનુત્તમો દુરાધર્ષ: કૃતજ્ઞ: કૃતિરાત્મવાન ||૯||
સુરેશ: શરણં શર્મ વિશ્વરેતા: પ્રજાભવ: |
અહ: સંવત્સરો વ્યાલ: પ્રત્યય: સર્વદર્શન: ||૧૦||
અજ: સર્વેશ્વર: સિદ્ધ: સિદ્ધિ: સર્વાદિરચ્યુત: |
વૃષાકપિરમેયાત્મા સર્વયોગવિનિસ્સૃત: ||૧૧||
વસુર્વસુમના: સત્ય: સમાત્મા સમ્મિત: સમ: |
અમોઘ: પુંડરીકાક્ષો વૃષકર્મા વૃષાકૃતિ: ||૧૨||
રુદ્રો બહુશિરા બભ્રુ: વિશ્વયોનિ: શુચિશ્રવા: |
અમૃત: શાશ્વત: સ્થાણુ: વરારોહો મહાતપા: ||૧૩||
સર્વગસ્સર્વ વિદ્ભાનુ: વિશ્વક્સેનો જનાર્દન: |
વેદો વેદવિદવ્યંગો વેદાંગો વેદવિત કવિ: ||૧૪||
લોકાધ્યક્ષ: સુરાધ્યક્ષો ધર્માધ્યક્ષ: કૃતાકૃત: |
ચતુરાત્મા ચતુર્વ્યૂહ શ્ચતુર્દંષ્ટ્ર શ્ચતુર્ભુજ: ||૧૫||
ભ્રાજિષ્ણુર્ભોજનં ભોક્તા સહિષ્ણુર્જગદાદિજ: |
અનઘો વિજયો જેતા વિશ્વયોનિ: પુનર્વસુ: ||૧૬||
ઉપેંદ્રો વામન: પ્રાંશુરમોઘ: શુચિરૂર્જિત: |
અતીંદ્ર: સંગ્રહ: સર્ગો ધૃતાત્મ નિયમો યમ: ||૧૭||
વેદ્યો વૈદ્ય: સદાયોગી વીરહા માધવો મધુ: |
અતીંદ્રિયો મહામાયો મહોત્સાહો મહાબલ: ||૧૮||
મહાબુદ્ધિર્મહાવીર્યો મહાશક્તિર્મહાદ્યુતિ: |
અનિર્દેશ્યવપુ: શ્રીમાનમેયાત્મા મહાદ્રિધૃક્ ||૧૯||
મહેષ્વાસો મહીભર્તા શ્રીનિવાસ: સતાં ગતિ: |
અનિરુદ્ધ: સુરાનંદો ગોવિંદો ગોવિદાંપતિ: ||૨૦||
મરીચિર્દમનો હંસ: સુપર્ણો ભુજગોત્તમ: |
હિરણ્યનાભ: સુતપા: પદ્મનાભ: પ્રજાપતિ: ||૨૧||
અમૃત્યુ: સર્વદૃક્ સિંહ: સંધાતા સંધિમાન્ સ્થિર: |
અજો દુર્મર્ષણ: શાસ્તા વિશ્રુતાત્મા સુરારિહા ||૨૨||
ગુરુર્ગુરુતમો ધામ સત્ય: સત્યપરાક્રમ: |
નિમિષોઽનિમિષ: સ્રગ્વી વાચસ્પતિરુદારધી: ||૨૩||
અગ્રણીર્ગ્રામણી: શ્રીમાન ન્યાયો નેતા સમીરણ: |
સહસ્રમૂર્ધા વિશ્વાત્મા સહસ્રાક્ષ: સહસ્રપાત્ ||૨૪||
આવર્તનો વિવૃત્તાત્મા સંવૃત: સંપ્રમર્દન: |
અહ: સંવર્તકો વહ્નિરનિલો ધરણીધર: ||૨૫||
સુપ્રસાદ: પ્રસન્નાત્મા વિશ્વધગ્વિશ્વભુગ્વિભુ: |
સત્કર્તા સત્કૃત: સાધુર્જહ્નુર્નારાયણો નર: ||૨૬||
અસંખ્યેયોઽપ્રમેયાત્મા વિશિષ્ટ: શિષ્ટકૃચ્છુચિ: |
સિધ્ધાર્થ: સિદ્ધ સંકલ્પ: સિધ્ધિદ: સિધ્ધિ સાધન: ||૨૭||
વૃષાહી વૃષભો વિષ્ણુર્વૃષપર્વા વૃષોદર: |
વર્ધનો વર્ધમાનશ્ચ વિવિક્ત: શ્રુતિસાગર: ||૨૮||
સુભુજો દુર્ધરો વાગ્મી મહેંદ્રો વસુદો વસુ: |
નૈકરૂપો બૃહદ્રૂપ: શિપિવિષ્ટ: પ્રકાશન: ||૨૯||
ઓજસ્તેજોદ્યુતિધર: પ્રકાશાત્મા પ્રતાપન: |
ઋધ્ધ: સ્પષ્ટાક્ષરો મંત્રશ્ચંદ્રાંશુર્ભાસ્કરદ્યુતિ: ||૩૦||
અમૃતાંશૂધ્ભવો ભાનુ: શશબિંદુ: સુરેશ્વર: |
ઔષધં જગત: સેતુ: સત્યધર્મપરાક્રમ: ||૩૧||
ભૂતભવ્યભવન્નાથ: પવન: પાવનોઽનલ: |
કામહા કામકૃત કાંત: કામ: કામપ્રદ: પ્રભુ: ||૩૨||
યુગાદિકૃદ યુગાવર્તો નૈકમાયો મહાશન: |
અદૃશ્યો વ્યક્ત રૂપશ્ચ સહસ્રજિદનંતજિત્ ||૩૩||
ઇષ્ટોઽવિશિષ્ટ: શિષ્ટેષ્ટ: શિખંડી નહુષો વૃષ: |
ક્રોધહા ક્રોધકૃત કર્તા વિશ્વબાહુર્મહીધર: ||૩૪||
અચ્યુત: પ્રથિત: પ્રાણ: પ્રાણદો વાસવાનુજ: |
અપાંનિધિરધિષ્ઠાનમપ્રમત્ત: પ્રતિષ્ઠિત: ||૩૫||
સ્કંદ: સ્કંદધરો ધુર્યો વરદો વાયુવાહન: |
વાસુદેવો બૃહદ્ભાનુરાદિદેવ: પુરંદર: ||૩૬||
અશોકસ્તારણસ્તાર: શૂર: શૌરિર્જનેશ્વર: |
અનુકૂલ: શતાવર્ત: પદ્મી પદ્મનિભેક્ષણ: ||૩૭||
પદ્મનાભોઽરવિંદાક્ષ: પદ્મગર્ભ: શરીરભૃત્ |
મહર્દ્ધિઋદ્ધો વૃદ્ધાત્મા મહાક્ષો ગરુડધ્વજ: ||૩૮||
અતુલ: શરભો ભીમ: સમયજ્ઞો હવિર્હરિ: |
સર્વલક્ષણલક્ષણ્યો લક્ષ્મીવાન સમિતિંજય: ||૩૯||
વિક્ષરો રોહિતો માર્ગો હેતુર્દામોદર: સહ: |
મહીધરો મહાભાગો વેગવાનમિતાશન: ||૪૦||
ઉદ્ભવ: ક્ષોભણો દેવ: શ્રીગર્ભ: પરમેશ્વર: |
કરણં કારણં કર્તા વિકર્તા ગહનો ગુહ: ||૪૧||
વ્યવસાયો વ્યવસ્થાન: સંસ્થાન: સ્થાનદો ધ્રુવ: |
પરર્દ્ધી: પરમસ્પષ્ટસ્તુષ્ટ: પુષ્ટ: શુભેક્ષણ: ||૪૨||
રામો વિરામો વિરતો માર્ગો નેયો નયોઽનય: |
વીર: શક્તિમતાં શ્રેષ્ઠો ધર્મો ધર્મવિદુત્તમ: ||૪૩||
વૈકુંઠ: પુરુષ: પ્રાણ: પ્રાણદ: પ્રણવ: પૃથુ: |
હિરણ્યગર્ભ: શત્રુઘ્ઞો વ્યાપ્તો વાયુરધોક્ષજ: ||૪૪||
ઋતુસ્સુદર્શન: કાલ: પરમેષ્ઠી પરિગ્રહ: |
ઉગ્રસ્સંવત્સરો દક્ષો વિશ્રામો વિશ્વદક્ષિણ: ||૪૫||
વિસ્તાર: સ્થાવર: સ્થાણુ: પ્રમાણં બીજમવ્યયમ્ |
અર્થોનર્થો મહાકોશો મહાભોગો મહાધન: ||૪૬||
અનિર્વિણ્ણ: સ્થવિષ્ઠોઽભૂર્ધર્મયૂપો મહામુખ: |
નક્ષત્રનેમિર્નક્ષત્રી ક્ષમ: ક્ષામ: સમીહન: ||૪૭||
યજ્ઞ ઇજ્યો મહેજ્યશ્ચ ક્રતુ: સત્રં સતાં ગતિ: |
સર્વદર્શી વિમુક્તાત્મા સર્વજ્ઞો જ્ઞાનમુત્તમમ્ ||૪૮||
સુવ્રત: સુમુખ: સૂક્ષ્મ: સુઘોષ: સુખદ: સુહૃત્ |
મનોહરો જિતક્રોધો વીરબાહુર્વિદારણ: ||૪૯||
સ્વાપન: સ્વવશો વ્યાપી નૈકાત્મા નૈકકર્મકૃત્ |
વત્સરો વત્સલો વત્સી રત્નગર્ભો ધનેશ્વર: ||૫૦||
ધર્મગુબ્ધર્મકૃદ્ધર્મી સદસત્ ક્ષરમક્ષરમ્ |
અવિજ્ઞાતા સ્રહસ્રાંશુ: વિધાતા કૃતલક્ષણ: ||૫૧||
ગભસ્તિનેમિ: સત્ત્વસ્થ: સિંહો ભૂતમહેશ્વર: |
આદિદેવો મહાદેવો દેવેશો દેવભૃદ્ગુરુ: ||૫૨||
ઉત્તરો ગોપતિર્ગોપ્તા જ્ઞાનગમ્ય: પુરાતન: |
શરીરભૂતભૃદ્ભોક્તા કપીંદ્રો ભૂરિદક્ષિણ: ||૫૩||
સોમપોઽમૃતપ: સોમ: પુરુજિત પુરુસત્તમ: |
વિનયો જય: સત્યસંધો દાશાર્હ: સાત્વતાં પતિ: ||૫૪||
જીવો વિનયિતા સાક્ષી મુકુંદોઽમિતવિક્રમ: |
અંભોનિધિરનંતાત્મા મહોદધિશયોઽંતક: ||૫૫||
અજો મહાર્હ: સ્વાભાવ્યો જિતામિત્ર: પ્રમોદન: |
આનંદો નંદનો નંદ: સત્યધર્મા ત્રિવિક્રમ: ||૫૬||
મહર્ષી: કપિલાચાર્ય: કૃતજ્ઞો મેદિનીપતિ: |
ત્રિપદસ્ત્રિદશાધ્યક્ષો મહાશૃંગ: કૃતાંતકૃત્ ||૫૭||
મહાવરાહો ગોવિંદ: સુષેણ: કનકાંગદી |
ગુહ્યો ગભીરો ગહનો ગુપ્તશ્ચક્રગદાધર: ||૫૮||
વેધા: સ્વાંગોઽજિત: કૃષ્ણો દૃઢ: સંકર્ષણોચ્યુત: |
વરુણો વારુણો વૃક્ષ: પુષ્કરાક્ષો મહામના: ||૫૯||
ભગવાન ભગહાઽનંદી વનમાલી હલાયુધ: |
આદિત્યો જ્યોતિરાદિત્ય: સહિષ્ણુર્ગતિસત્તમ: ||૬૦||
સુધન્વા ખંડપરશુર્દારુણો દ્રવિણપ્રદ: |
દિવિસ્પૃક્ સર્વદૃગ્વ્યાસો વાચસ્પતિરયોનિજ: ||૬૧||
ત્રિસામા સામગ: સામ નિર્વાણં ભેષજં ભિષક્ |
સંન્યાસકૃચ્છમ: શાંતો નિષ્ઠા શાંતિ: પરાયણમ્ ||૬૨||
શુભાંગ: શાંતિદ: સ્રષ્ટા કુમુદ: કુવલેશય: |
ગોહિતો ગોપતિર્ગોપ્તા વૃષભાક્ષો વૃષપ્રિય: ||૬૩||
અનિવર્તી નિવૃત્તાત્મા સંક્ષેપ્તા ક્ષેમકૃચ્છિવ: |
શ્રીવત્સવક્ષા: શ્રીવાસ: શ્રીપતિ: શ્રીમતાં વર: ||૬૪||
શ્રીદ: શ્રીશ: શ્રીનિવાસ: શ્રીનિધિ: શ્રીવિભાવન: |
શ્રીધર: શ્રીકર: શ્રેય: શ્રીમાન લોકત્રયાશ્રય: ||૬૫||
સ્વક્ષ: સ્વંગ: શતાનંદો નંદિર્જ્યોતિર્ગણેશ્વર: |
વિજિતાત્માઽવિધેયાત્મા સત્કીર્તિશ્છિન્નસંશય: ||૬૬||
ઉદીર્ણ: સર્વતશ્ચક્ષુરનીશ: શાશ્વત: સ્થિર: |
ભૂષયો ભૂષણો ભૂતિર્વિશોક: શોકનાશન: ||૬૭||
અર્ચિષ્માનર્ચિત: કુંભો વિશુદ્ધાત્મા વિશોધન: |
અનિરુધ્ધોઽપ્રતિરથ: પ્રદ્યુમ્નોઽમિતવિક્રમ: ||૬૮||
કાલનેમિનિહા વીર: શૌરિ: શૂરજનેશ્વર: |
ત્રિલોકાત્મા ત્રિલોકેશ: કેશવ: કેશિહા હરિ: ||૬૯||
કામદેવ: કામપાલ: કામી કાંત: કૃતાગમ: |
અનિર્દેશ્યવપુર્વિષ્ણુર્વીરોઽનંતો ધનંજય: ||૭૦||
બ્રહ્મણ્યો ભહ્મકૃદ બ્રહ્મા બ્રહ્મવિવર્ધન: |
બ્રહ્મવિદ બ્રાહ્મણો બ્રહ્મી બ્રહ્મજ્ઞો બ્રાહ્મણપ્રિય: ||૭૧||
મહાક્રમો મહાકર્મા મહાતેજા મહોરગ: |
મહાક્રતુર્મહાયજ્વા મહાયજ્ઞો મહાહવિ: ||૭૨||
સ્તવ્ય: સ્તવપ્રિય: સ્તોત્રં સ્તુતિ: સ્તોતા રણપ્રિય: |
પૂર્ણ: પૂરયિતા પુણ્ય: પુણ્યકીર્તિરનામય: ||૭૩||
મનોજવસ્તીર્થકરો વસુરેતા વસુપ્રદ: |
વસુપ્રદો વાસુદેવો વસુર્વસુમના હવિ: ||૭૪||
સદ્ગતિ: સત્કૃતિ: સત્તા સદ્ભૂતિ: સત્પરાયણ: |
શૂરસેનો યદુશ્રેષ્ઠ: સન્નિવાસ: સુયામુન: ||૭૫||
ભૂતાવાસો વાસુદેવ: સર્વાસુનિલય઼ોઽનલ: |
દર્પહા દર્પદો દૃપ્તો દુર્ધરોઽથાપરાજિત: ||૭૬||
વિશ્વમૂર્તિર્ મહામૂર્તિર્ દીપ્તમૂર્તિરમૂર્તિમાન્ |
અનેકમૂર્તિરવ્યક્ત: શતમૂર્તિ: શતાનન: ||૭૭||
એકો નૈક: સવ: ક: કિં યત્તત્પદમનુત્તમમ્ |
લોકબંધુર્લોકનાથો માધવો ભક્તવત્સલ: ||૭૮||
સુવર્ણવર્ણો હેમાંગો વરાંગશ્ચંદનાંગદી |
વીરહા વિષમ: શૂન્યો ઘૃતાશીરચલશ્ચલ: ||૭૯||
અમાની માનદો માન્યો લોકસ્વામી ત્રિલોકધૃત્ |
સુમેધા મેધજો ધન્ય: સત્યમેધા ધરાધર: ||૮૦||
તેજોવૃષો દ્યુતિધર: સર્વશસ્ત્રભૃતાં વર: |
પ્રગ્રહો નિગ્રહો વ્યગ્રો નૈકશૃંગો ગદાગ્રજ: ||૮૧||
ચતુર્મૂર્તિ શ્ચતુર્બાહુ શ્ચતુર્વ્યૂહ શ્ચતુર્ગતિ: |
ચતુરાત્મા ચતુર્ભાવશ્ચતુર્વેદ વિદેકપાત્ ||૮૨||
સમાવર્તોઽવિવૃત્તાત્મા દુર્જયો દુરતિક્રમ: |
દુર્લભો દુર્ગમો દુર્ગો દુરાવાસો દુરારિહા ||૮૩||
શુભાંગો લોકસારંગ: સુતંતુસ્તંતુવર્ધન: |
ઇંદ્રકર્મા મહાકર્મા કૃતકર્મા કૃતાગમ: ||૮૪||
ઉધ્ભવ: સુંદર: સુંદો રત્નનાભ: સુલોચન: |
અર્કો વાજસન: શૃંગી જયંત: સર્વવિજ્જયી ||૮૫||
સુવર્ણબિંદુરક્ષોભ્ય: સર્વવાગીશ્વરેશ્વર: |
મહાહ્રદો મહાગર્તો મહાભૂતો મહાનિધિ: ||૮૬||
કુમુદ: કુંદર: કુંદ: પર્જન્ય: પાવનોઽનિલ: |
અમૃતાશોઽમૃતવપુ: સર્વજ્ઞ: સર્વતોમુખ: ||૮૭||
સુલભ: સુવ્રત: સિદ્ધ: શત્રુજિચ્છત્રુતાપન: |
ન્યગ્રોધોદુંબરો અશ્વત્થશ્ચાણૂરાંધ્ર નીષૂદન: ||૮૮||
સહસ્રાર્ચિ: સપ્તજિહ્વ: સપ્તૈધા: સપ્તવાહન: |
આમૂર્તિરનઘોઽચિંત્યો ભયકૃદ્ભયનાશન: ||૮૯||
અણુર્બૃહત્કૃશ: સ્થૂલો ગુણભૃન્નિર્ગુણો મહાન્ |
અધૃત: સ્વધૃત: સ્વાસ્ય: પ્રાંગ્વશો વંશવર્ધન: ||૯૦||
ભારભૃત્ કથિતો યોગી યોગીશ: સર્વકામદ: |
આશ્રમ: શ્રમણ: ક્ષામ: સુપર્ણો વાયુવાહન: ||૯૧||
ધનુર્ધરો ધનુર્વેદો દંડો દમરિતા દમ: |
અપરાજિત: સર્વસહો નિયંતાઽનિયમોયમ: ||૯૨||
સત્ત્વવાન્ સાત્ત્વિક: સત્ય: સત્યધર્મપયાયણ: |
અભિપ્રાય: પ્રિયાહોઽર્હ: પ્રિયકૃત્ પ્રીતિવર્ધન: ||૯૩||
વિહાયસગતિર્જ્યોતિ: સુરુચિર્હુતભુગ્વિભુ: |
રવિર્વિરોચન: સૂર્ય: સવિતા રવિલોચન: ||૯૪||
અનંતો હુતભુગ્ભોક્તા સુખદો નૈકજોઽગ્રજ: |
અનિર્વિણ્ણ: સદામર્ષી લોકાધિષ્ઠાનમદ્ભુત: ||૯૫||
સનાત્ સનાતનતમ: કપિલ: કપિરવ્યય: |
સ્વસ્તિદ: સ્વસ્તિકૃત્ સ્વસ્તિ સ્વસ્તિભુક્ સ્વસ્તિદક્ષિણ: ||૯૬||
આરૌદ્ર: કુંડલી ચક્રી વિક્રમ્ય઼ૂર્જિતશાસન: |
શબ્દાતિગ: શબ્દસહ: શિશિર: શર્વરીકર: ||૯૭||
અક્રૂર: પેશલો દક્ષો દક્ષિણ: ક્ષમિણાં વર: |
વિદ્વત્તમો વીતભય: પુણ્યશ્રવણકીર્તન: ||૯૮||
ઉત્તારણો દુષ્કૃતિહા પુણ્યો દુઃસ્વપ્નનાશન: |
વીરહા રક્ષણ: સંતો જીવન: પર્યવસ્થિત: ||૯૯||
અનંતરૂપોઽનંતશ્રીર્જિતમન્યુર્ભયાપહ: |
ચતુરશ્રો ગભીરાત્મા વિદિશો વ્યાદિશો દિશ: ||૧૦૦||
અનાદિર્ભૂર્ભુવો લક્ષ્મી સુવીરો રુચિરાંગદ: |
જનનો જનજન્માદિર્ભીમો ભીમપરાક્રમ: ||૧૦૧||
આધારનિલયોઽધાતા પુષ્પહાસ: પ્રજાગર: |
ઊર્ધ્વગ: સત્પથાચાર: પ્રણદ: પ્રણવ: પણ: ||૧૦૨||
પ્રમાણં પ્રાણનિલય: પ્રાણભૃત્ પ્રાણજીવન: |
તત્વં તત્ત્વવિદેકાત્મા જન્મ મૃત્યુજરાતિગ: ||૧૦૩||
ભૂર્ભુવ: સ્વસ્તરુસ્તાર: સવિતા પ્રપિતામહ: |
યજ્ઞો યજ્ઞ પતિર્યજ્વા યજ્ઞાંગો યજ્ઞવાહન: ||૧૦૪||
યજ્ઞભૃત્ યજ્ઞકૃદ્યજ્ઞી યજ્ઞભુગ્ યજ્ઞસાધન: |
યજ્ઞાંતકૃદ્ યજ્ઞગુહ્યમન્નમન્નાદ એવ ચ ||૧૦૫||
આત્મયોનિ: સ્વયંજાતો વૈખાન: સામગાયન: |
દેવકીનંદન: સ્રષ્ટાક્ષિતીશ: પાપનાશન: || ૧૦૬ ||
શંખભૃન્નંદકી ચક્રી શાંઙ્ગ્રધન્વા ગદાધર: |
રથાંગપાણિરક્ષોભ્ય: સર્વપ્રહરણાયુધ: || ૧૦૭ ||
||સર્વપ્રહરણાયુધ ૐ નમ ઇતિ ||
વનમાલી ગદી શાંર્ઙ્ગી શંખી ચક્રી ચ નંદકી |
શ્રીમન્નારાયણો વિષ્ણુર્વાસુદેવોઽભિરક્ષતુ || ૧૦૮ ||
|| શ્રી વાસુદેવોઽભિરક્ષતુ ૐ નમ ઇતિ ||
.
|| ફલશ્રુતિ: ||
|| ભીષ્મ ઉવાચ ||
ઇતીદં કીર્તનીયસ્ય કેશવસ્ય મહાત્મન: |
નામ્નાં સહસ્રં દિવ્યા નામશેષેણ પ્રકીર્તિતમ્ ||
ય ઇદં શ્રુણુયાત્ નિત્યં યશ્ચાપિ પરિકીર્તયેત્ |
નાશુભં પ્રાપ્નુયાત્ કિંચિત્ સોમુત્રેહ ચ માનવ: ||
વેદાંતગો બ્રાહ્મણસ્યાત્ ક્ષત્રિયો વિજયી ભવેત |
વૈશ્યો ધનસમૃદ્ધ: સ્યાત્ શૂદ્ર સુખમવાપ્નુયાત્ ||
ધર્માર્થી પ્રાપ્નુયાત્ ધર્મમર્થાર્થી ચાર્થમાપ્નુયત્|
કામાનવાપ્નુયત્ કામી પ્રજાર્થી ચાપ્નુયત્ પ્રજામ્ ||
ભક્તિમાન્ ય: સદોત્થાય શુચિસ્તદ્ગત માનસ: |
સહસ્રં વાસુદેવસ્ય નામ્ના મેતત્ પ્રકીર્તયેત્ ||
યશ: પ્રાપ્નોતિ વિપુલં જ્ઞાતિપ્રાધાન્ય મેવ ચ |
અચલાં શ્રીય માપ્નોતિ શ્રેય: પ્રાપ્નોત્યનુત્તમમ્ ||
ન ભયં ક્વચિદાપ્નોતિ વીર્યં તેજશ્ચ વિંદતિ |
ભવત્યરોગો દ્યુતિમાન્ બલરૂપ ગુણાન્વિત: ||
રોગાર્તો મુચ્યતે રોગાત્ બદ્ધો મુચ્યેત બંધનાત્ |
ભયાન્મુચ્યેત ભીતસ્તુ મુચ્યેતાપન્ન આપદ: ||
દુર્ગાણ્યતિતર ત્યાશુ પુરુષ: પુરુષોત્તમમ્ |
સ્તુવન્નામ સહસ્રેણ નિત્યં ભક્તિ સમન્વિત: ||
વાસુદેવાશ્રયો મર્ત્યો વાસુદેવ પરાયણ: |
સર્વપાપ વિશુદ્ધાત્મા યાતિ બ્રહ્મ સનાતનમ્ ||
ન વાસુદેવ ભક્તા નામશુભં વિદ્યતે ક્વચિત્ |
જન્મમૃત્યુ જરાવ્યાધિ ભયં નૈવોપજાયતે ||
એવં સ્તવ મધીયાન: શ્રદ્ધાભક્તિ સમન્વિત: |
યુજ્યે તાત્મ સુખક્ષાંતિ: શ્રીધૃતિ સ્મૃતિ કીર્તિભિ: ||
ન ક્રોધો ન ચ માત્સર્યં ન લોભો નાશુભા મતિ: |
ભવંતિ કૃતપુણ્યાનાં ભક્તાનાં પુરુષોત્તમે ||
દ્યૌ: સચંદ્રાર્ક નક્ષત્રા ખં દિશો ભૂર્મહોદધિ: |
વાસુદેવસ્ય વીર્યેણ વિધૃતાનિ મહાત્મન: ||
સસુરાસુર ગંધર્વં સયક્ષોરગ રાક્ષસમ્ |
જગદ્વશે વર્તતેદં કૃષ્ણસ્ય સચરાચરમ્ ||
ઇંદ્રિયાણિ મનોબુદ્ધિ: સત્વં તેજોબલં ધૃતિ: |
વાસુદેવાત્મ કાન્યાહુ: ક્ષેત્રં ક્ષેત્રજ્ઞ એવ ચ ||
સર્વાગમાના માચર્ય: પ્રથમં પરિકલ્પતે |
આચરપ્રભવો ધર્મો ધર્મસ્ય પ્રભુરચ્યુત: ||
ઋષય: પિતરો દેવ: મહાભૂતાનિ ધાતવ: |
જંગમા જંગમં ચેદં જગન્નારાયણોદ્ભવમ્ ||
યોગો જ્ઞાનં તથા સાંખ્યં વિદ્યા: શિલ્પાદિ કર્મ ચ |
વેદા: શાસ્ત્રાણિ વિજ્ઞાનમેતત સર્વં જનાર્દનાત્ ||
એકો વિષ્ણુર્મહદ્ભૂતં પૃથગ્ભૂતા ન્યનેકશ: |
ત્રિલોકાન્ વ્યાપ્ય ભૂતાત્મા ભુંક્તે વિશ્વભુગવ્યય: ||
ઇવં સ્તવં ભગવતો વિષ્ણોર્વ્યાસેન કીર્તિતમ્ |
પઠેદ્ય ઇચ્છેત્ પુરુષ: શ્રેય: પ્રાપ્તું સુખાનિ ચ ||
વિશ્વેશ્વર મજં દેવં જગત: પ્રભુમાપ્યયમ્ |
ભજંતિ યે પુષ્કરાક્ષં ન તે યાંતિ પરાભવમ્ ||
|| ન તે યાંતિ પરાભવં ૐ નમ ઇતિ ||
|| અર્જુન ઉવાચ ||
પદ્મ પત્ર વિશાલાક્ષ પદ્મનાભ સુરોત્તમ |
ભક્તાનામનુરક્તાનાં ત્રાતા ભવ જનાર્દન ||
|| શ્રી ભગવાન્ ઉવાચ ||
યો માં નામસહસ્રેણ સ્તોતુમિચ્છતિ પાંડવ |
સોઽહ મેકેન શ્લોકેણ સ્તુત એવ ન સંશય: ||
|| સ્તુત એવ ન સંશય ૐ નમ ઇતિ ||
|| વ્યાસ ઉવાચ ||
વાસનાદ્વાસુદેવસ્ય વાસિતં તે જગત્રયમ્ |
સર્વભૂત નિવાસોઽસિ વાસુદેવ નમોસ્તુતે ||
|| વાસુદેવ નમોસ્તુત ૐ નમ ઇતિ ||
|| પાર્વતિ ઉવાચ ||
કેનોપાયેન લઘુનાં વિષ્ણોર્નામ સહસ્રકમ્ |
પઠ્યતે પંડિતૈ: નિત્યં શ્રોતુ મિચ્છામ્યહં પ્રભો ||
|| ઈશ્વર ઉવાચ ||
શ્રીરામ રામ રામેતિ રમે રામે મનોરમે |
સહસ્રનામ તત્તુલ્યં રામનામ વરાનને ||
|| રામનામ વરાનન ૐ નમ ઇતિ ||
|| બ્રહ્મોવાચ ||
નમોઽસ્ત્વનંતાય સહસ્રમૂર્તયે સહસ્રપાદાક્ષ શિરોરુબાહવે |
સહસ્રનામ્ને પુરુષાય શાશ્વતે સહસ્રકોટિ યુગધારિણે નમ: ||
|| સહસ્રકોટિ યુગધારિણે ૐ નમ ઇતિ ||
|| સંજય ઉવાચ ||
યત્ર યોગેશ્વર: કૃષ્ણો યત્ર પાર્થો ધનુર્ધર: |
તત્ર શ્રી: વિજયો ભૂતિ: ધ્રુવા નીતિ: મતિર્મમ ||
|| શ્રી ભગવાનુવાચ ||
અનન્યાશ્ચિંતયંતો માં યે જના: પર્યુપાસતે |
તેષાં નિત્યાભિયુક્તનાં યોગક્ષેમં વહામ્યહમ્ ||
પરિત્રાણાય સાધૂનાં વિનાશાય ચ દુષ્કૃતામ્ |
ધર્મ સંસ્થાપનાર્થાય સંભવામિ યુગે યુગે ||
આર્તા વિષણ્ણા: શિથિલાશ્ચ ભીતા: ઘોરેશુ ચ વ્યાધિષુ વર્તમાના: |
સંકીર્ત્ય નારાયણ શબ્દ માત્રં વિમુક્ત દુ:ખા સુખિનો ભવંતિ ||
કાયેનવાચા મનસેંદ્રિયૈર્વા બુદ્ધ્યાત્મનાવા પ્રકૃતે: સ્વભાવાત્ |
કરોમિ યદ્યત્ સકલં પરસ્મૈ નારાયણાયેતિ સમર્પયામિ ||
|| ઇતિ શ્રી મહાભારતે ભીષ્મયુધિષ્ઠિર સંવાદે વિષ્ણોર્દિવ્ય સહસ્રનામ સ્તોત્રં સંપૂર્ણમ્ ||
|| શ્રી કૃષ્ણાર્પણમસ્તુ ||